Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Συνεδρίαση 2ας Νοεμβρίου 2011

Θέμα: Σχέδιο θέσεων του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΣΧΣΑΑ) επί του Σχεδίου Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) για το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΕΠΧΣΑΑ/Υ)

Α. Γενικές θέσεις

1. Οι υδατοκαλλιέργειες (Υ/Κ) είναι ένας σημαντικός κλάδος της εθνικής οικονομίας που πρέπει να ενθαρρυνθεί και ενισχυθεί στο πλαίσιο των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης.

2. Ο ανωτέρω στόχος απαιτεί την ρύθμιση της λειτουργίας του κλάδου, που περιλαμβάνει την ανάγκη ύπαρξης σαφούς χωροταξικού πλαισίου, όπως εξάλλου προκύπτει και από την νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.

3. Το Σχέδιο ΚΥΑ για το ΕΠΧΣΑΑ/Υ που εκπονήθηκε από την Διεύθυνση Χωροταξίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) είναι επί της αρχής αποδεκτό και μπορεί να καλύψει τις υφιστάμενες ανάγκες χωροταξικού σχεδιασμού σε εθνικό επίπεδο, εφόσον ληφθούν υπόψη οι παρακάτω παρατηρήσεις του ΕΣΧΣΑΑ και στην συνέχεια ενσωματωθούν στο Σχέδιο ΚΥΑ.

4. Η χωροθέτηση μονάδων Υ/Κ εντός προστατευόμενων περιοχών (π.χ. ζωνών NATURA 2000) πρέπει να είναι συμβατή με τα διαχειριστικά σχέδια των περιοχών αυτών και να τυγχάνει της σύμφωνης γνώμης του αντίστοιχου φορέα διαχείρισης.

5. Στόχος της ΚΥΑ πρέπει να είναι η χωροθέτηση μονάδων Υ/Κ να είναι συμβατή προς ανταγωνιστικές στον παράκτιο χώρο δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός και η επαγγελματική αλιεία.

6. Προκειμένου να αποφευχθεί η χωροθέτηση ΠΟΑΥ σε θαλάσσιους χώρους με σημαντικά αλιευτικά πεδία, νηπιοτροφεία, περιοχές αναπαραγωγής και ενδιαίτησης ιχθύων, όπως και λειμώνες Ποσειδωνίας, απαιτείται η προηγούμενη γνωμοδότηση του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας και του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών.

7. Στόχος πρέπει να είναι επίσης η ενθάρρυνση της στροφής της υδατοκαλλιεργητικής δραστηριότητας προς την βιολογική υδατοκαλλιέργεια, νέες καινοτομικές τεχνολογίες παραγωγής και πειραματική υδατοκαλλιέργεια.

8. Οι «μετρικές» προδιαγραφές (βλ. άρθρα 5 και 7), που αφορούν τις μονάδες Υ/Κ (αποστάσεις μεταξύ μονάδων ή από οργανωμένες ζώνες, επιτρεπόμενο μέγεθος μισθωμένης έκτασης, ποσοστό κάλυψης μισθωμένων επιφανειών κλπ), πρέπει να είναι σαφώς ευνοϊκότερες για μονάδες βιολογικής Υ/Κ από εκείνες που προβλέπονται για συμβατικές μονάδες, ώστε να παρέχεται κίνητρο ίδρυσης βιολογικών μονάδων.

9. Στις περιπτώσεις ακατοίκητων νησιών, πέραν των περιορισμών που αφορούν προστατευόμενες περιοχές, πρέπει η χωροθέτηση να αποφασίζεται μετά από την εκπόνηση ορνιθολογικής μελέτης.

10. Στις υποδεικνυόμενες Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΑΥ), η επακριβής επιθυμητή χωροθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) και μεμονωμένων μονάδων Υ/Κ δέον όπως εξειδικευθεί σε υποκείμενο επίπεδο χωρικού σχεδιασμού, με ιδιαίτερη προσοχή στις περιοχές όπου εμφανίζονται συγκρούσεις είτε με άλλες δραστηριότητες, είτε με νόμιμη οικιστική ανάπτυξη και όπου διαπιστώθηκαν προβλήματα από την δημόσια διαβούλευση και στην διάρκεια του διαλόγου στο ΕΣΧΣΑΑ.

11. Ο πίνακας 2 στον οποίο περιλαμβάνονται οι ΠΟΑΥ οι μελέτες των οποίων εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του Ε.Π «Αλιεία 2000-2006» και των ΠΕΠ της ίδιας περιόδου πρέπει να θεωρηθεί ενδεικτικός και οι μελέτες αυτές μετά των αντίστοιχων ΣΜΠΕ να τύχουν επανεξέτασης με βάση την ΚΥΑ Υ/Κ και τα νεότερα πραγματικά και επιστημονικά δεδομένα.

12. Στην περίπτωση χωροθέτησης μονάδων Υ/Κ ή ΠΑΥ εντός κλειστών κόλπων ή στενών θαλάσσιων διαύλων οι μονάδες θαλάσσιας ιχθυοκαλλιέργειας δέον όπως απέχουν 1.500 μέτρα από νομίμως υφιστάμενους οικισμούς ή οικιστικές περιοχές προβλεπόμενες από εγκεκριμένα ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ.

13. Κατά την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων προτεινόμενων ΠΟΑΥ ή μονάδων Υ/Κ, είτε νέων, είτε εκ μετεγκατάστασης, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην ΚΥΑ, στην ποιότητα των υδάτων και στην προστασία της ιχθυοπανίδας.

14. Οι μελλοντικοί φορείς διαχείρισης των ΠΟΑΥ, θα έχουν την ευθύνη συστηματικής παρακολούθησης, ανά διετία, της φέρουσας ικανότητας των οικοσυστημάτων και της ποιότητας των υδάτων. Θα ευθύνονται επίσης για την εξασφάλιση επαρκούς υδρανάπαυσης.

15. Στα διοικητικά συμβούλια των φορέων διαχείρισης ΠΟΑΥ θα μετέχει ως παρατηρητής ένας εκπρόσωπος της αντίστοιχης περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

16. Η δαπάνη διαχείρισης στερεών απορριμμάτων και αποβλήτων ζωικών υπολειμμάτων θα βαρύνει τις επιχειρήσεις Υ/Κ.

17. Στο πλαίσιο του προβλεπόμενου από το Σχέδιο ΚΥΑ μηχανισμού παρακολούθησης που θα ενταχθεί στο Χωρικό Παρατηρητήριο του ΥΠΕΚΑ πρέπει οπωσδήποτε να εξασφαλισθεί συστηματική παρακολούθηση των παράκτιων υδατικών οικοσυστημάτων, ώστε βαθμιαία να προκύψουν αξιόπιστες χρονοσειρές δεδομένων.

18. Προ των αποφάσεων εκμίσθωσης θαλασσίων εκτάσεων που θα λαμβάνει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση απαιτείται γνωμοδότηση των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων. Μέρος των πόρων που θα περιέρχονται στο δημόσιο από την εκμίσθωση θα μεταβιβάζεται στους τοπικούς δήμους, υπό μορφή αντισταθμιστικών ωφελειών.

Β. Στο Πρόγραμμα Δράσης πρέπει να περιληφθούν τα ακόλουθα:

1. Το ΥΠΕΚΑ θα αναλάβει την δημιουργία αποτελεσματικών ελεγκτικών μηχανισμών για την παρακολούθηση της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από Υ/Κ, όπως και για την παρακολούθηση εφαρμογής των υποδείξεων των ελεγκτών.

2. Τα συναρμόδια υπουργεία πρέπει να αναθέσουν την χαρτογράφηση λειμώνων Ποσειδωνίας, αλιευτικών πεδίων, νηπιοτροφείων, περιοχών αναπαραγωγής και ενδιαίτησης ιχθύων στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και το Ινστιτούτο Αλιευτικής ‘Ερευνας.

3. Με πρωτοβουλία των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και εντός έτους από την έγκριση της παρούσας ΚΥΑ θα γίνει ακριβής χαρτογράφηση με γεωδαιτικές συντεταγμένες όλων των εκτάσεων που έχουν εκμισθωθεί σε μονάδες υδατοκαλλιέργειας ή των οποίων η εκμίσθωση εκκρεμεί.

4. Η ως άνω χαρτογράφηση θα τεθεί υπόψη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών το οποίο θα αποφανθεί εάν στις εν λόγω εκτάσεις υπάρχουν προστατευόμενοι λειμώνες Ποσειδωνίας.

5. Με πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ θα εκπονηθεί το ταχύτερο δυνατό Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Θαλάσσιες και Παράκτιες Περιοχές, στο οποίο θα ενσωματωθούν οι σχετικές με την χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών διατάξεις, με προοπτική θεσμοθέτησης του εντός 18 μηνών από την έγκριση της παρούσας ΚΥΑ.

6. Η παρούσα ΚΥΑ θα τύχει αναθεώρησης εντός διετίας από την έγκριση της, εκτός και αν προ της παρέλευσης της διετίας έχει θεσμοθετηθεί νέο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Θαλάσσιες και Παράκτιες Περιοχές, που αναφέρεται ανωτέρω, στο οποίο θα ενσωματωθούν οι σχετικές με την χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών διατάξεις.

7. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας δέον όπως μεριμνήσουν για την ενίσχυση με κίνητρα των μετεγκαταστάσεων μονάδων σε αποστάσεις με μεγαλύτερες του ενός ναυτικού μιλίου από την ακτή με βάθος τουλάχιστον 50 μ. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατή η εκμίσθωση θαλασσίων εκτάσεων πολλαπλάσιου μεγέθους, εφόσον διασφαλισθεί η συμβατότητα με άλλες χρήσεις του θαλασσίου χώρου (ναυσιπλοΐα, διέλευση αγωγών, υπεράκτια αιολικά πάρκα κλπ).

8. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας δέον όπως μεριμνήσουν για την ενίσχυση με οικονομικά κίνητρα της δημιουργίας νέων, ή μετατροπής υφιστάμενων, βιολογικών ιχθυοκαλλιεργητικών μονάδων, όπως επίσης και για την ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών σε απομακρυσμένες περιοχές.

Γ. Στις Μεταβατικές Διατάξεις να προστεθούν τα ακόλουθα (ή να προσαρμοσθεί καταλλήλως η υπάρχουσα διατύπωση):

1. Οι υφιστάμενες μονάδες θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας, των οποίων η θέση, λειτουργία και ισχύουσα άδεια δεν αντιβαίνουν προς τις διατάξεις της παρούσας ΚΥΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της εθνικής οικονομίας, συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά μέχρι την έκδοση των απαιτούμενων ΠΔ για τις ΠΟΑΥ, με δυνατότητα μέχρι τότε παράτασης των αδειών λειτουργίας τους και αύξησης της δυναμικότητας τους κατά 25%, εφόσον προηγηθεί μελέτη φέρουσας ικανότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας ΚΥΑ, και έκδοση της απαραίτητης Απόφασης ‘Εγκρισης Περιβαλλοντικών ‘Ορων. Το ποσοστό αύξησης επαυξάνεται σε 40% σε περίπτωση υιοθέτησης βιολογικής καλλιέργειας, η οποία θα πιστοποιηθεί από τα αρμόδια όργανα.

2. Στην περίπτωση μονάδων θαλάσσιας Υ/Κ των οποίων οι άδειες ίδρυσης και λειτουργίας δεν πληρούν τους όρους της ΚΥΑ και ειδικότερα στην περίπτωση όπου δίνεται η δυνατότητα μετεγκατάστασης να προστεθούν τα εξής: «Οι νέες θέσεις μετεγκατάστασης δέον όπως εγκριθούν από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, κατόπιν εισήγησης των αντίστοιχων Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων και υπό τον όρο τήρησης των νόμιμων διαδικασιών αδειοδότησης».

3. Η προθεσμία που δίνεται σε μονάδες εντός Περιοχών Άτυπης Συγκέντρωσης Μονάδων (ΠΑΣΜ) να προβούν σε συγκρότηση ΠΟΑΥ να περιορισθεί από τα τρία στα δύο χρόνια.

4. Στο διάστημα διετίας από την έγκριση της παρούσας ΚΥΑ επιτρέπεται η ίδρυση νέων μονάδων σε εξαιρετικές περιπτώσεις για λόγους είτε εθνικού συμφέροντος, είτε δημιουργίας θέσεων απασχόλησης σε περιοχές με σοβαρό πρόβλημα απασχόλησης, πάντοτε σύμφωνα με τους στόχους της εθνικής πολιτικής για τον κλάδο, περιλαμβανομένων των στόχων προσέλκυσης σοβαρών επενδύσεων, βιώσιμης ανάπτυξης, προώθησης νέων υδατοκαλλιεργητικών προϊόντων, χρήσης καινοτομικών τεχνολογιών, και ενίσχυσης βιολογικών και πειραματικών υδατοκαλλιεργειών. Ευνοϊκής αντιμετώπισης θα τύχουν τα αιτήματα ίδρυσης νέων μονάδων από επιχειρήσεις των οποίων οι μονάδες απομακρύνονται από την υφιστάμενη θέση τους λόγω των διατάξεων της παρούσας ΚΥΑ.

5. Παράλληλα με την εφαρμογή της παρούσης ΚΥΑ καλούνται όλοι οι Δήμοι και οι Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις της χώρας να υποδείξουν, εντός δύο μηνών από της δημοσίευσης της, περιοχές ή σημεία, εντός και εκτός ΠΑΥ, για την υποδοχή εγκαταστάσεων υδατοκαλλιεργειών. Οι υποδείξεις θα ληφθούν υπόψη κατά την εκπόνηση των μελετών των υπό αναθεώρηση Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης.

6. Στα υπό αναθεώρηση Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης είναι δυνατόν να προβλεφθεί η χωροθέτηση και νέων ΠΑΥ και στην συνέχεια ΠΟΑΥ. Στα Περιφερειακά Πλαίσια (ή σε κάποιες περιπτώσεις στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής) θα εξειδικευθεί η χωροθέτηση των ΠΑΥ ή μεμονωμένων μονάδων.

7. Όπως αναφέρθηκε ήδη, εντός κλειστών κόλπων οι μονάδες θαλάσσιας ιχθυοκαλλιέργειας δέον όπως απέχουν 1.500 μέτρα από νομίμως υφιστάμενους οικισμούς ή οικιστικές περιοχές προβλεπόμενες από εγκεκριμένα ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ. Υφιστάμενες μονάδες που δεν ικανοποιούν τον περιορισμό αυτό δέον όπως μετεγκατασταθούν εντός εξαμήνου από την λήξη της αδείας τους, και πάντως προ της παρέλευσης 18 μηνών από την έγκριση της παρούσας ΚΥΑ, σε νέες θέσεις που θα υποδειχθούν από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, κατόπιν εισήγησης των αντίστοιχων Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων και υπό τον όρο τήρησης των νόμιμων διαδικασιών αδειοδότησης.