Δημοσιεύτηκαν τρία Π.Δ. για την ίδρυση Π.Ο.Α.Υ. στις περιοχές Κεφαλονιάς, Οξειάς Εχινάδων και Χαλκιδικής σ’ εφαρμογή του Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. των Υδατοκαλλιεργειών.

Μετά μακρά περίοδο συζητήσεων, διαβουλεύσεων και υπερβολικών καθυστερήσεων με την έκδοση των Π.Δ. αυτών θα επιχειρηθεί μία ψύχραιμη αποτίμηση του περιεχομένου με παράλληλο σχολιασμό και προτάσεις ώστε να είναι υλοποιήσιμα και ρεαλιστικά.

• Στο άρθρο 2 πέραν της προσδιοριζόμενης μέγιστης συνολικής έκτασης και των γεωγραφικών συντεταγμένων κάθε ζώνης Π.Ο.Α.Υ. αναγράφεται και η μέγιστη συνολική μισθωμένη έκταση εντός αυτών. Με δεδομένο ότι οι μέθοδοι και προδιαγραφές καλλιέργειας / εκτροφής υδρόβιων οργανισμών εξελίσσονται ή μπορεί να διαφέρουν από τις σήμερα εφαρμοζόμενες, η περιοριστική αναγραφή της συνολικής μισθωμένης έκτασης (προφανώς μέσω του ν. 4282/2014 και άλλων νόμων) είναι πρόδηλο ότι θα αποτελέσει ανασχετικό παράγοντα στην εξέλιξη του κλάδου, ενώ καμμία χρησιμότητα δεν έχει και προτείνεται να αφαιρεθεί.

• Στο άρθρο 3 αναγράφεται ο φορέας ίδρυσης και διαχείρισης της Π.Ο.Α.Υ., αλλά και ότι θα ανατεθεί η διαχείριση της Π.Ο.Α.Υ. με απόφαση του Συντονιστή (σ.σ. ΟΧΙ γεν. γραμματέα) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Για το πρώτο θεωρώ ότι δεν υπάρχει εξουσιοδοτική διάταξη νόμου, ενώ για το δεύτερο υπάρχει ρητή από το ν. 4282/2014. Παράλληλα, εύλογα προκύπτει και το ερώτημα ότι αφού με το Π.Δ. ορίζεται ο Φ.Δ., προς τί να εκδοθεί η απόφαση μετέπειτα του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης;

Άρα αν θεωρηθεί αναγκαίος ο ορισμός Φ.Δ. στο Π.Δ. πρέπει να γίνει τροποποίηση του σχετικού άρθρου του ν. 4282/2014.

• Στο άρθρο 4 γίνεται

(α) προσδιορισμός των εκτρεφόμενων οργανισμών στην Π.Ο.Α.Υ.

Δυστυχώς αναγράφεται περιοριστικά ότι είναι Θαλάσσιοι Μεσογειακοί Ιχθύες ή / και όστρακα (κάποιος βιολόγος ας το διορθώσει στο ορθό οστρακοειδή).

Η αναγραφή «ή οποιοδήποτε άλλο είδος με ισοδύναμο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε πλωτούς ιχθυοκλωβούς», αφενός αποκλείει κάθε άλλη μέθοδο καλλιέργειας / εκτροφής πέραν των ιχθυοκλωβών (ή / και οστρακοειδών με άλλη μέθοδο πέραν των long lines), όπως καλλιέργειες στον πυθμένα ή σε πανέρια (trays) ή πολυκαλλιέργειες, καθώς και κάθε άλλο υδρόβιο οργανισμό, π.χ. ολοθούρια, αχινοί, χταπόδια, φύκη.

Τέλος δεν υπάρχει καμμία πρόβλεψη για την ίδρυση δοκιμαστικών / πιλοτικών μονάδων καλλιέργειας / εκτροφής.

Προτείνεται η αναδιατύπωσή του ως εξής:

«Οι εκτρεφόμενοι οργανισμοί θα είναι κύρια Θαλάσσιοι Μεσογειακοί Ιχθείς, όπως κάθε φορά ορίζονται.

Είναι δυνατή η καλλιέργεια / εκτροφή και άλλων ενδημικών ειδών υδρόβιων οργανισμών με ισοδύναμο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στους προς καλλιέργεια / εκτροφή οργανισμούς περιλαμβάνονται και τα είδη που αναφέρονται στο Παράρτημα IV του Καν. (ΕΚ) 506/2008, όπως ισχύει για την τροποποίηση του παρ. IV του Καν.(ΕΕ) 708/2007 του Συμβουλίου».

«Είναι δυνατή η ίδρυση μονάδων δοκιμαστικής καλλιέργειας υδρόβιων οργανισμών, σύμφωνα με την κάθε φορά ισχύουσα νομοθεσία».

(β) πρόβλεψη φωτοσήμανσης των εξωτερικών (;) πλευρικών ορίων των ζωνών της Π.Ο.Α.Υ..

Ποιά σκοπιμότητα εξυπηρετεί μια τέτοια πρόβλεψη, αφού ο ορισμός μιας θαλάσσιας έκτασης ως ζώνης Π.Ο.Α.Υ. δεν συνεπάγεται απαγόρευση και άλλων δραστηριοτήτων ή χρήσεων εντός αυτής. Παράλληλα συνεπάγεται σημαντικό κόστος για το Φ.Δ., ενώ μπορεί να εντείνει άνευ λόγου αντιδράσεις τοπικών φορέων; Αυτό που είναι αναγκαίο (και προβλέπεται από τη νομοθεσία) είναι η (φωτο)σήμανση των μονάδων υδατοκαλλιέργειας για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.

• Στο άρθρο 5 η αναφορά στις χερσαίες συνοδές και υποστηρικτικές εγκαταστάσεις και συγκεκριμένα ότι αποτελούν μέρος της Π.Ο.Α.Υ. είναι υπέρβαση του Ε.Π.Σ.Α.Α. – Υ. που αναφέρει (άρθρο 3) ότι Π.Ο.Α.Υ. είναι θαλάσσιες εκτάσεις εντός Π.Α.Υ., οργανωμένες κατά την έννοια του ν. 2742/1999, όπως ισχύει.

Άρα αυτές μόνο ως «λειτουργικά ανηκούσες» μπορεί να θεωρηθούν στην Π.Ο.Α.Υ., ενώ δεν μπορεί να είναι υπεύθυνος ο Φ.Δ. για τη λειτουργία εγκαταστάσεων που δεν είναι ιδιοκτησία του.

• Στο άρθρο 6 γίνεται μία εκτεταμένη αναφορά στην κείμενη νομοθεσία περιβάλλοντος που πέραν του ότι μπορεί να έχει κενά, δεν προσθέτει ή εξειδικεύει κάτι για την κάθε περίπτωση.

Επιπλέον όμως προβλέπονται υποχρεώσεις για τον Φ.Δ. για την εφαρμογή του σχεδίου και κατά τον σχεδιασμό των δραστηριοτήτων και έργων που στην πραγματικότητα αφορούν υποχρεώσεις των επιχειρήσεων / ιδιοκτητών μονάδων εντός της Π.Ο.Α.Υ. για την εκπλήρωση των όποιων, αλλά και για τον έλεγχο εφαρμογής / συμμόρφωσης δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για τον Φ.Δ..

Επίσης, αναφέρεται ότι «Η υφιστάμενη κατάσταση θαλάσσιου περιβάλλοντος, όπως αποτυπώνεται στη Σ.Μ.Π.Ε. αποτελεί την «κατάσταση αναφοράς», αφού (και στο βαθμό που υπάρχουν μετρήσεις) αυτές δεν μπορεί να είναι αυτές οι οποίες προβλέπονται από την συσχέτιση με την χημική και οικολογική κατάσταση του Σ.Δ.Λ.Α.Π., ώστε να είναι συγκρίσιμα με όσα προβλέπονται στους πίνακες 2 και 3 της εγκυκλίου ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/121634/7242 (εκδόθηκε μετέπειτα, την 20.12.2019).

• Στο άρθρο 7 που αφορά την υδρανάπαυση

(α) υπάρχει διαφοροποίηση ουσίας, καθώς αναφέρεται είτε μέγιστη συνολική μισθωμένη έκταση υδρανάπαυσης εντός ζώνης Π.Ο.Α.Υ., είτε υπάρχει διατύπωση περί «εντός μη μισθωμένων εκτάσεων των ζωνών παραγωγής» (σ.σ. δηλαδή δεν θα μισθώνονται;),

(β) υπάρχει νομοθετικό κενό πώς λειτουργεί η διαδικασία προσωρινής μετεγκατάστασης μονάδων για λόγους υδρανάπαυσης που πρέπει να ρυθμιστεί νομοθετικά από το ΥΠΑΑΤ. Σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι θέμα που ρυθμίζεται από τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας μιας εταιρίας / Φ.Δ..

• Στο Πίνακα Α του Παραρτήματος οι αναφερόμενοι δείκτες υλοποίησης του σχεδίου είναι αόριστοι, αλλά κυρίως προσκρούουν στην έλλειψη (βάσει νομοθεσίας) δυνατότητας γνώσης στοιχείων ή ελέγχου από το Φ.Δ. των μονάδων, ορισμένες από τις οποίες είναι δυνατόν οι ιδιοκτήτες τους να μην είναι καν μέλη του.

• Ο Πίνακας Β του Παραρτήματος αποτελεί τον Πίνακα 3 του Παραρτήματος της εγκυκλίου ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/121634/7242/20.12.2020, ο οποίος όμως, όπως έχει δομηθεί, συνάδει μόνο με τη λειτουργία μεμονωμένων μονάδων και όχι Π.Ο.Α.Υ., αφού όλες οι παράμετροι αφορούν μετρήσεις εντός μισθωμένων χώρων ή σε απόσταση 50 μ. από αυτούς.

Πρέπει να γίνει συνολική αναμόρφωση του πίνακα όσο αφορά τις Π.Ο.Α.Υ. με την ευκαιρία της δεύτερης αναθεώρησης των Σ.Δ.Λ.Α.Π. που βρίσκεται σε εξέλιξη και να υπάρξει σχετική πρωτοβουλία από το ΥΠΑΑΤ.

Πέραν των αναφερόμενων στα κείμενα των Π.Δ. υπάρχουν και θέματα που δεν περιλαμβάνονται, αλλά κρίνονται ουσιώδη για τη λειτουργία, όπως:

• Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του Φ.Δ. προς τις εταιρίες / ιδιοκτήτες των μονάδων που βρίσκονται εντός της ΠΟΑΥ, ανεξάρτητα αν μετέχουν στο Φ.Δ..
• Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των εταιριών / ιδιοκτητών των εγκατεστημένων εντός της ΠΟΑΥ μονάδων προς το Φ.Δ., ανεξάρτητα αν μετέχουν σε αυτόν.
• Ειδική αναφορά σε ενδεχόμενες κοινόχρηστες εγκαταστάσεις του Φ.Δ..
• Οικονομικοί πόροι Φ.Δ. και υποχρεώσεις εταιριών / ιδιοκτητών μονάδων (μέλη και μη μέλη Φ.Δ.).
• Εποπτεία του Φορέα Διαχείρισης από το Δημόσιο
• Απώλεια ιδιότητας του Φ.Δ.

Καθώς οι Φ.Δ. είναι εταιρίες που λειτουργούν σύμφωνα με το Εμπορικό Δίκαιο (Α.Ε., Ι.Κ.Ε.) πρέπει να παρακολουθείται ότι εξακολουθούν να έχουν την υπόστασή τους και δεν πτώχευσαν ή ανέστειλαν τη λειτουργία τους ως εταιρίες. Αλλά και αν μία τέτοια εταιρία που έχει ορισθεί ως Φ.Δ. αποφασίσει ότι δεν επιθυμεί να συνεχίσει το ρόλο αυτό, τι θα γίνεται; Παύει η ύπαρξη/λειτουργία της ΠΟΑΥ ή ακολουθείται διαδικασία επιλογής νέου Φ.Δ.; Προφανώς η ΠΟΑΥ πρέπει να εξακολουθεί να υπάρχει.

Κείμενο του Νίκου Αναγνόπουλου

Δημοσιεύθηκε στα ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ ΝΕΑ - Τεύχος 472 - Ιανουάριος 2022