ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΑΛΙΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Έντονες είναι οι συζητήσεις και οι προβληματισμοί για την αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (Κ.Α.Π.) και το μέλλον της γεωργίας μετά το 2013. Την ίδια ώρα λίγοι μάλλον γνωρίζουν ότι την 31.12.2012 έληξε η ισχύς της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (Κ.Αλ.Π.) και προβληματισμός υπάρχει για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας.

Η διαδικασία αναθεώρησης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (Κ.Αλ.Π.) της Ε.Ε. άρχισε τον Ιούλιο του 2011 με τη δημοσίευση του πακέτου μεταρρυθμίσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Επίτροπος Μαρία Δαμανάκη περιέγραψε την υφιστάμενη πολιτική ως αποτυχία και παρουσίασε μια μεταρρύθμιση που εισάγει την αειφόρο προσέγγιση που είναι ουσιώδης, εάν θέλουμε η αλιευτική βιομηχανία να έχει μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, οι προτάσεις μεταρρύθμισης στοχεύουν να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να είναι ο Ευρωπαϊκός αλιευτικός στόλος οικονομικά βιώσιμος και να ενθαρρυνθεί η υδατοκαλλιέργεια προς όφελος των περιοχών που εξαρτώνται από αυτές τις δραστηριότητες όσο και προς όφελος των καταναλωτών.

Κύρια στοιχεία της αλιευτικής μεταρρύθμισης

Η αειφορία είναι η καρδιά της προτεινόμενης μεταρρύθμισης. Τρία είναι τα κύρια στοιχεία των προτάσεων που στοχεύουν στον τερματισμό της υπεραλίευσης και στο να κάνουν την αλιεία αειφόρα. (1) Μέγιστη Αειφόρος Απόδοση (MSY). Η έννοια αυτή σαν μια ρυθμιστική αναφορά της αλιευτικής διαχείρισης θα επιτρέψει σ’ όλα τα αποθέματα να αναταχθούν σε υγιή επίπεδα που θα μεγιστοποιήσουν το αλίευμα των ψαράδων. Η νομική υποχρέωση να αναταχθούν υπό εξάντληση ιχθυοαποθέματα αρχής γενομένης από το 2015 μέχρι το 2020 σε επίπεδα πάνω από το MSY και η απαίτηση να τεθούν στόχοι αλιείας βασισμένοι σε επιστημονικά δεδομένα είναι τα εργαλεία για να επιτευχθούν. (2) Η υποχρεωτική εκφόρτωση όλων των απορρίψεων μη εμπορεύσιμων αλιευμάτων αντί της ανεξέλεγκτης απόρριψης στη θάλασσα, δηλ. η εκφόρτωση στην ξηρά όλων των αλιευμάτων ανεξάρτητα από τη διάθεσή τους στην αγορά. (3) Η υιοθέτηση της αρχής λήψης αποφάσεων για αλιευτική διαχείριση σε περιφερειακό επίπεδο με συμμετοχή των ψαράδων και άλλων φορέων όπου θα λαμβάνεται υπόψη η ιδιαιτερότητα της κάθε περιοχής. Η μεταρρύθμιση στοχεύει στην ιδιαίτερη στήριξη της μικρής παράκτιας αλιείας (την οποία όμως δεν έχει ορίσει επακριβώς), στην ανάπτυξη της αειφόρου υδατοκαλλιέργειας, την ενίσχυση της επιστημονικής γνώσης, την ενδυνάμωση του τομέα αλιείας, την καλύτερη πληροφόρηση των καταναλωτών, τον τερματισμό της εξάρτησης από επιδοτήσεις, τη δημιουργία θέσεων εργασίας στις παράκτιες περιοχές και την υπεύθυνη αλιεία στις θάλασσες εκτός Ε.Ε.

Εξέλιξη της αναθεώρησης της Κ.Αλ.Π.

Οι προτάσεις της Επιτροπής είναι τώρα αντικείμενο διαβουλεύσεων στο Συμβούλιο Υπουργών Αλιείας και το Ευρωκοινοβούλιο. Το Ευρωκοινοβούλιο – για πρώτη φορά συνδιαμορφωτής νομοθεσίας στον αλιευτικό τομέα – εργάζεται εντατικά στις προτάσεις για περισσότερο από ένα έτος. Έδωσε την πρώτη γνώμη του στα δύο από τα τρία κείμενα της νέα Κ.Αλ.Π. όπου μόνο στο κείμενο που αφορά το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θαλάσσιων και Αλιείας (Ε.Τ.Θ.Α.) συνεχίζει τη συζήτησή του. Στις 6 Φεβρουαρίου με ευρεία πλειοψηφία (502 ψήφοι υπέρ, 137 κατά και 27 αποχές) εγκρίθηκε μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση της Κ.Αλ.Π., θέτοντας την περιβαλλοντική αειφορία στις προτεραιότητές της. Η υιοθέτηση μιας πολιτικής που προβλέπει την αειφόρο διαχείριση των αποθεμάτων με MSY από το 2015 και που υιοθετεί την τιμωρία για την μη εκφόρτωση των απορριπτόμενων ψαριών, ήταν οι πυλώνες της απόφασης. Η ύπαρξη 3.000 και πλέον τροπολογιών επί του κειμένου είναι ενδεικτικό του ενδιαφέροντος, αλλά και της ύπαρξης ισχυρών τοπικών, εθνικών και ιδεολογικών γραμμών για την εν λόγω μεταρρύθμιση. Αντίστοιχα το Συμβούλιο Υπουργών είχε μια πρώτη συμφωνία του Ιουνίου 2012 υπό Δανική Προεδρία. Τώρα υπό την Ιρλανδική Προεδρία τέθηκε μια φιλόδοξη ατζέντα για την επίτευξη μιας πολιτικής συμφωνίας στα υπολειπόμενα σημεία των προτάσεων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν εκκρεμότητες πάνω στην εφαρμογή της απαγόρευσης απορρίψεων ψαριών στη θάλασσα και τον τρόπο εκφόρτωσης στην ξηρά, τη μεταρρύθμιση της Κοινής Οργάνωσης Αγορών Προϊόντων Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας και τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των δημόσιων πόρων του Ε.Τ.Θ.Α. και απαιτούνται συμβιβασμοί. Ένα σημαντικό βήμα έγινε στις 26 Φεβρουαρίου όταν υπήρξε πολιτική συμφωνία για τη σταδιακή – χρονικά – υλοποίηση της υποχρεωτικής εκφόρτωσης όλων των αλιευμάτων στην ξηρά.

Τα επόμενα βήματα

Το Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να ψηφίσει επί του Ε.Τ.Θ.Α. (στην Επιτροπή Αλιείας τον Μάιο και στην Ολομέλεια τον Ιούλιο). Ήδη εκατοντάδες τροπολογίες βρίσκονται υπό συζήτηση.

Τα άλλα δύο νομοθετικά κείμενα έχουν εισέλθει ήδη στη φάση όπου Συμβούλιο και Ευρωκοινοβούλιο με τη βοήθεια της Επιτροπής προσπαθούν να φθάσουν σε συμφωνία. Ομάδες τριμερείς εργάζονται για την επίτευξη συμβιβαστικών προτάσεων, προσδοκώντας να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2013 και την ελπίδα να ξεκινήσει η εφαρμογή της στις αρχές του 2014.

Οι θέσεις της Ελλάδας

Παρά τα έντονα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική αλιεία και το αδιέξοδο που έχουν οδηγηθεί οι αλιευτικές εκμεταλλεύσεις των ψαράδων (παράκτια και μέση αλιεία) υποτονική είναι η αντιμετώπιση της σημαντικής αυτής πρόκλησης από την Ελληνική Πολιτεία. Επί χρόνια μη συλλογή αλιευτικών δεδομένων, μη έγκριση διαχειριστικών σχεδίων για κύρια αλιευτικά εργαλεία (μηχανότρατες, βιτζότρατες), μη εφαρμογή κανονισμού ελέγχου αλιευτικών δραστηριοτήτων είναι μερικά από τα κομβικά σημεία που συνθέτουν τη σημερινή πραγματικότητα στα αρμόδια υπουργεία.

Όσον αφορά τα κρίσιμα εκκρεμή και προς ψήφιση θέματα, η χώρα μας εμμένει στη συνέχιση του καταστροφικού μέτρου της διάλυσης αλιευτικών σκαφών, αδιευκρίνιστο παραμένει το πώς θα εφαρμόσει την υποχρεωτική εκφόρτωση όλων των αλιευμάτων, λαμβανομένης υπόψη της πολυσχιδούς μορφολογίας των ελληνικών ακτών και του διάσπαρτου στόλου παράκτιας αλιείας, ενώ όσον αφορά τον ιδιαίτερα δυναμικό κλάδο των υδατοκαλλιεργειών δεν ζητείται η ύπαρξη διακριτής χρηματοδοτικής γραμμής στα πλαίσια της νέας Κ.Αλ.Π.

Παράλληλα, η αλιεία και υδατοκαλλιέργεια πρέπει να ενσωματωθούν στα πλαίσια μιας Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής και ενός θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, αν η χώρα επιθυμεί να διατηρήσει, τόσο τον κρίσιμο – από οικονομική και γεωστρατηγική άποψη – τομέα της θαλάσσιας αλιείας, όσο και την υδατοκαλλιέργεια που έχει εξελιχθεί σε στρατηγικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας.

ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΓΝΟΠΟΥΛΟΣ Ιχθυολόγος – APC A.E.

ΨΑΧΝΕΙ ΟΡΙΖΟΝΤΑ Η ΑΛΙΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ_(AGRENDA 3 5 2013)

ΤΑ ΒΟΥΛΙΑΖΟΥΜΕ Ή ΤΟΥΣ ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ

Η APC s.a. ανέλαβε μετά από διαγωνισμό που προκήρυξε η ΕΤΑΛ Α.Ε. τον «Ολοκληρωμένο σχεδιασμό ανάπτυξης δικτύου καταδυτικών διαδρομών – (καταδυτικών πάρκων) και εδραίωσης καταδυτικού τουρισμού και επισκεψιμότητας παρατήρησης θαλάσσιου περιβάλλοντος στους Δήμους Λέσβου, Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου».
Στη μελέτη η APC s.a. θα συνεργαστεί με το Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Μετά από διεθνή διαγωνισμό του ΥΠΕΚΑ ανατέθηκε το έργο "Σύμβουλος Τεχνικής υποστήριξης και υποβοήθησης της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων στην εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για την Θαλάσσια Στρατηγική 2008/56/ΕΚ" στην Κοινοπραξία «APC ADVANCED PLANNING–CONSULTING ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε.-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ–ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ - ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε.- ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΑΚΚΑΣ».
Με το έργο αυτό τίθεται σε εφαρμογή η πολιτική για την εφαρμογή της Θαλάσσιας Στρατηγικής στην Ελλάδα, που αποτελεί Κοινοτική υποχρέωση της χώρας.
Στην Ομάδα Έργου της APC s.a. - εκτός από το επιστημονικό της προσωπικό - συμμετέχουν καθηγητές εξειδικευμένοι σε θέματα θαλασσών από το Χημικό και Γεωλογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Βιολογικό του Πανεπιστημίου Κρήτης.

ΦΕΚ 2.1 ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΦΕΚ 2.3 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ